صدا ابزاری بسیار قدرتمند و آسیبپذیر است. طی چند سال گذشته، من با هنرجویان مختلفی با نیازهای صوتی متفاوت کار کردهام. یکی از مواردی که به طور مداوم اتفاق میافتد، شکست یا قطع اتصال تارهای صوتی هنگام خواندن است.
این میتواند لحظهای ناخوشایند برای فرد باشد اما نیازی به نگرانی نیست! خود من بارها تجربهی شکست صدا را داشتهام اما با گذشت زمان، این اتفاق کمتر و کمتر رخ داده است. هدف من این است که به شما کمک کنم درک کنید چه چیزی برای تارهای صوتی امن است و چه چیزی نه. بیایید دربارهی پدیدهی شکست صدا بیشتر صحبت کنیم!
شکست صدا چیست؟
شکست صدا به وقفهای در ارتباط تارهای صوتی اشاره دارد که میتواند ناشی از ضعف، تنش یا حتی دوران بلوغ باشد.
ضعف یا فشار
وقتی تارهای صوتی شما به لرزش درمیآیند، بخشهایی هستند که با آنها آشنا هستند و بخشهایی که ناشناختهاند. صدای شما به خصوص در قسمتهایی که ضعف دارید یا تحت فشار هستید، دچار شکست میشود. این شبیه به زمانی است که در حال انجام حرکت شنا هستید و به نقطهای میرسید که دیگر قادر به ادامه دادن نیستید و عضلات دیگر جواب نمیدهند. همین اتفاق برای تارهای صوتی شما نیز میافتد. این مسئله ممکن است در همه نتهایی که میخوانید رخ دهد اما به طور معمول در نتهای بسیار پایین، نقاط انتقالی، و هنگام خواندن نتهای بالاتر بیشتر مشهود است.
بلوغ
یکی از زمانهایی که شکست صدا را بیشتر تجربه میکنید، در فرآیند توسعهٔ ویژگیهای جنسی ثانویه تارهای صوتی است، که به اصطلاح بلوغ نامیده میشود. جعبهٔ صدا در این مرحله تغییرات زیادی میکند که موجب اختلال در تارهای صوتی میشود. در این دوره، بهتر است با ملاحظه و توجه با تارهای صوتیتان رفتار کنید تا مشکلات آنها به تدریج حل شوند.
آیا همه شکستهای صدا یک شکل به نظر میرسند؟
من آنها را در دو گروه مختلف دستهبندی میکنم، اما هر دو فقط ناشی از قطع اتصال صوتی هستند. این یک تجربه کاملاً طبیعی در هنگام خوانندگی است، پس به یاد داشته باشید بیشتر مواقع این اتفاق هنگام خواندن رخ میدهد، اما حتی ممکن است موقع صحبت کردن نیز پیش بیاید.
صرفاً هوا
یک نوع از شکست صدا، زمانی اتفاق میافتد که تارهای صوتی از تولید صدا به صرفاً تولید هوای خالی میپردازند. این به این معناست که در حال تولید صدا بودید ولی اکنون دیگر هیچ صدایی وجود ندارد. اگرچه جلوگیری از شکست صوتی هدفی مهم است، اما این نوع از شکست ممکن است کاملاً قابل قبول باشد. زمانی که با هنرجویان کار میکنم و آنها با تنش زیادی آواز میخوانند، حتی آنها را تشویق میکنم که این نوع از شکست را تجربه کنند. من میخواهم که خواننده قبل از هرچیز فرم صحیح را پیدا کند و اگر این به معنای تجربه برخی از اختلالها باشد، پس چرا که نه؟
از یک صدا به دیگری
یکی دیگر از انواع تغییر ناگهانی صدا هنگامیست که خواننده با یک روش خاص میخواند و ناگهان صدای او به شکلی کاملاً متفاوت تغییر پیدا میکند. این اتفاق اغلب زمانی رخ میدهد که خواننده با استفاده از صدای سنگین خود، فشار زیادی به تارهای صوتی وارد میکند و آنها دیگر نمیتوانند این فشار را تحمل کنند. معمولترین حالت، زمانی است که فرد سعی میکند صدای پایین (قفسه سینه) خود را به اجبار به بالا بکشد و به دلیل این فشار بیش از حد، صدایش ناگهان به صدای بالا (صدای سر) تبدیل میشود. شما همچنین ممکن است شاهد خستگی غیرمعمول و سریع صدای خواننده باشید. هر خوانندهای بالاخره خسته میشود، اما برخی رفتارها میتوانند این فرآیند را تسریع ببخشند. گاهی، این نوع از تغییر صدا ممکن است به طور عمدی انجام شود. اگر در حین خواندن و استفاده از میکس صدایتان، عمداً اجازه دهید که صدا به صدای سر بشکند تا سبک خاصی ایجاد کنید، در این صورت کارتان درست است.
آیا بد است که تارهای صوتی شما کار نکنند؟
بستگی دارد! آیا شما بیش از حد به صدایتان فشار میآورید؟ در این صورت بله. اگر صدای شما فقط ضعیف است و دیگر نمیتواند دوام بیاورد پس خیر. لزومی ندارد که همیشه از شکست صدا جلوگیری کنید، مخصوصاً وقتی هدف تقویت صدا باشد. با قویتر شدن تدریجی تارهای صوتی، این شکستهای صدا باید به تدریج از بین بروند. از طرف دیگر، اگر شما باعث ایجاد تنش بیش از حد روی تارهای صوتیتان میشوید، متوقف کردن و استراحت دادن به آنها برای حفاظت از صدایتان مهم است. سوء استفاده مداوم از عضلات صوتی میتواند به طور بالقوه به تارهای صوتی آسیب برساند.
فشار وارد کردن روی صدایتان به چه معناست؟
این «فشار» معمولاً زمانی اتفاق میافتد که شما در دامنه راحت صدایتان میخوانید و در نهایت به ناحیهای میرسید که دیگر احساس راحتی نمیکنید. در این لحظه، میتوانید تصمیم بگیرید که به صدایتان کمی فشار اضافهتر وارد کنید و همین فشار اضافه، فشار بیش از حد محسوب میشود. این فشار یا «تنش» به ویژه هنگامی که نتهای بالایی را میخوانید یا صدایتان در نقطهی انتقال قرار دارد، بیشتر قابل ملاحظه است. شما متوجه میشوید که در این نواحی پرتنش، صدا هرچه به نتهای بالاتر میرود فشردهتر و فشردهتر میشود تا جایی که به دیواری غیرقابل عبور برخورد میکند. حتی ممکن است متوجه شوید که نتهای شما شروع به خارج شدن از حالت عادی میکنند. معمولاً اینجاست که صدای شما میشکند. گاهی اوقات ممکن است بتوانید بدون شکستن صدا از این حالت عبور کنید اما نه بدون تجربهی مقدار زیادی تنش. این تنش میخواهد جلوی شکستن صدا را بگیرد. اما مشکل اینجاست که تنش، کار را از تارهای صوتی واقعی میگیرد؛ بنابراین تارهای شما تمرین کاملی انجام نمیدهند و در نهایت وابسته به کمک تنش میشوند.
چطور میتوانم بفهمم صدایم ضعیف است؟
زمانی متوجه میشوید صدایتان ضعیف است که نتوانید چیزی را بدون تنش بخوانید یا اصلاً نتوانید صدایی تولید کنید. گاهی اوقات تارهای صوتیتان فقط به بازتنظیم نیاز دارند که ما به زودی در این باره صحبت خواهیم کرد، اما زمانی که اجازه میدهید صدایتان بدون کمک تنش بخواند، با آنچه که صدای خوانندگیتان به تنهایی میتواند انجام دهد مواجه میشوید. اینجاست که خواننده با قطع اتصال تارهای صوتی، شکست صدا یا هیچ صدایی نداشتن روبرو میشود. همانطور که قبلاً بحث کردیم، شکست صدا فقط یک قطع اتصال در تارهای صوتی است. هرچند میتوانید این شکستهای صدا را به حداقل برسانید، اما شکست صدا دشمن شما نیست. ممکن است نشانهای از ضعف باشد اما به آن به عنوان اطلاعات مورد نیازتان نگاه کنید. نکته مهم این است که تارهای صوتی هنگام قرار گرفتن در منطقهای ناشناخته با مشکل روبرو میشوند. تجربه مبارزه هنگام انجام کار کاملاً طبیعی است. ما فقط میخواهیم که مبارزهای که هنگام خواندن تجربه میکنید، ایمن و منجر به رشد باشد.
شکست صدا را چگونه میتوان برطرف کرد؟
گاهی صدایتان دچار وقفه و شکست میشود که دلایل متعددی میتواند پشت این موضوع باشد. شایعترین علت، عدم آموزش و تمرین کافی صداست. در این حالت، بهترین راهکار، انجام تمرینات مخصوص است! در واقع، باید تارهای صوتیتان را به کار بگیرید و صدای خود را همچون بدنتان ببینید. اگر کسی نتواند حرکت شنا یا درازنشست انجام دهد، به این دلیل است که در آن بخش خاص، ضعیف است. صدای شما هم به همین منوال نیاز به تقویت در بخشهای مختلف دارد. با این دیدگاه، تمرینهایی وجود دارند که دقیقاً متناسب با سطح شما طراحی شدهاند. مربی ورزشی یا استاد آواز، تمرینهایی را انتخاب میکنند که نه خیلی ساده و نه خیلی دشوار باشند؛ بلکه دقیقاً در حد توانایی شما قرار داشته باشند. در یک جلسه تمرین صدا، ما از انواع صداها در تمریناتمان استفاده میکنیم که برای بهبود خاص صدای شما طراحی شدهاند. استاد صدا با استفاده از این تمرینات، بهترین روش برای ارتقاء سطح صدای شما را پیدا میکند. گاهی اوقات، تنها یک گرم کردن درست صدا، میتواند مشکل شکست صدا را رفع کند.
رفع شکست صدا چه مدت زمان میبرد؟
مدت زمان لازم برای رفع شکست صدا متفاوت است. هر فرد از نقطهای متفاوت شروع میکند و در نهایت، حتی خوانندههای حرفهای نیز گاهی اوقات صدایشان شکست میخورد. نکته جانبی! یک روش سرگرم کننده برای پذیرش این شکستهای صدا، جستجوی مجموعهای از خوانندههای حرفهایست که در حین اجرای زنده، تجربه شکست صدا را دارند! برخی از این خوانندهها انگار که اتفاقی نیفتاده باشد، از کنار آن میگذرند چون واقعاً مسئله بزرگی نیست. شما همیشه نمیتوانید از این شکستهای ناخواسته جلوگیری کنید اما میتوانید آنها را کاهش دهید و با آرامی با آنها برخورد کنید. وقتی صدای خود را تمرین میدهید، باید تدریجاً تفاوتی در خوانندگی خود مشاهده کنید. شما باید یک تمرینکننده مداوم باشید و حتماً از تمرینات صوتی درستی استفاده کنید که نیازهای خاص شما را هدف قرار دهند. صدای شما تصادفی نیست. ساختار مشخصی برای نحوه عملکرد آن وجود دارد، پس تمرینات شما باید به این ساختار کمک کنند. همچنین، باید مستقیماً زمانی که تمرین خوانندگی میکنید به شما کمک کند. حالا گاهی اوقات، خوانندهای نتایج فوری را تجربه میکند، اما این به این دلیل است که صدایشان فقط نیاز به بازتنظیم داشته است.
چگونه میتوان تارهای صوتی را بازتنظیم کرد؟
بسیاری از خوانندگان در دام یکنواختی میافتند که میتواند به دلایل متعددی باشد: سلامتیتان، استرستان، خوابتان، ذهنتان، یا حتی نیاز صدایتان به استراحت و غیره. زمانی که یک خواننده آزادی صوتی را تجربه میکند، به طور ناخودآگاه به تکنیکهای صحیح وصل میشود. هر چیزی در دامنه صوتیاش، از ثبتهای صوتی گرفته تا سایر جنبهها، به راحتی جریان دارد. اما این جریان ممکن است دچار اختلال شده و فردی که زمانی احساس آزادی میکرد، حالا خود را در دام تنش احساس کند. در این مواقع است که نیاز به یک “بازتنظیم” حس میشود. به عنوان مربیان صدا، ما از تمرینهایی استفاده میکنیم تا صدای شما را به وضعیت صحیح بازگردانیم، دقیقاً مانند کاری که یک کایروپراکتور با استخوانها انجام میدهد. پس از این بازگشت، خواننده مجدداً به حس آزادی متصل میشود. من خودم گاهی اوقات نیاز به انجام این کار دارم. هرچه بیشتر درباره صدای خود و چگونگی کارکرد آن یاد بگیرید، بیشتر قادر خواهید بود از تمرینات خوانندگی برای بازگرداندن صدایتان به حالت ایدهآل استفاده کنید.
ذهن من چطور میتواند بر صدایم اثر بگذارد؟
ذهن یکی از بزرگترین موانع برای تارهای صوتی است. این یکی از اصلیترین مواردی است که ما برای درک اتفاقاتی مانند شکست صدا یا مشکل در تولید صداهای عادی به آن رجوع میکنیم. ترس و نیاز به کنترل، از رایجترین موانع ذهنیای هستند که خوانندگان با آن روبرو میشوند.
ترس
بسیاری از اوقات، خوانندهها به دلیل ترس از این که صدایشان خوب به نظر نرسد یا از ترس شکست صدا، به نتهای بالا تن نمیدهند. شما میتوانید احساس کنید که صدایتان دچار لرزش میشود و این مسئله میتواند به سرعت باعث احساس خودآگاهی شود؛ بنابراین به جای اینکه به آهنگ ادامه دهید، برای جلوگیری از خجالت احتمالی ناشی از شکست صدا، صدای خود را آرامتر میکنید، که خندهدار است چرا که همین امر میتواند به شکست صدا منجر شود.
نیاز به کنترل
در زمانهای دیگر، وقتی خوانندهها تلاش میکنند نتهای مشخصی را بخوانند، تلاششان برای کنترل بیشتر واقعاً میتواند باعث شود تا تارهای صوتی آنها به دلیل فشار زیاد از هم جدا شوند. حفظ تعادل بین پایبندی به این نتهای بالا بدون اعمال فشار اجباری بر روی آنها، اهمیت زیادی دارد.
چه تفاوتی بین تنش و تعهد به یک نت بالا وجود دارد؟
تفاوت اصلی در این است که شما نگرش خود به یک آهنگ را زمانی که با خواندن آن دچار مشکل میشوید، تغییر میدهید. به لحظاتی فکر کنید که نتهای بالا را میخوانید. آیا به همان میزان فشار و کنترل قبلی خود را حفظ میکنید یا برای جبران آسیبپذیری خود، فشار بیشتری وارد میکنید؟ این جبران سازی میتواند به تنش یا حتی درد منجر شود. اگر احساس درد کردید، بلافاصله خواندن را متوقف کنید. اگر فقط حس سفتی کنید، به اندازهی درد جدی نیست اما باز هم مناسب نیست. استفاده مداوم از تنش زیاد میتواند منجر به بروز مشکلات جدیتر صوتی شود. زمانی که اجرا به شکل صحیح انجام شود، دردی احساس نخواهید کرد و حقیقتاً احساس خوبی خواهید داشت!
چگونه ذهن را از مسیر صدا کنار بگذاریم؟
متداولترین کاری که انجام میدهیم، استفاده از حقیقت و تکنیک است.
حقیقت را به خاطر داشته باشید
از نظر ذهنی ممکن است بگویید «من نمیتوانم این کار را انجام دهم» یا «این نت برای من خیلی بالا است». اما این صحت ندارد! افکاری از این دست تأثیرات فیزیکی بر روی صدای شما دارند و باید کنار گذاشته شوند. یکی از راههای کنار گذاشتن، آگاهی از حقیقت است. شما میتوانید به آن نت بلند برسید! شاید امروز موفق نشوید اما این به معنای «هرگز نتوانستن» شما نیست. بسیار نادر است که یک خواننده نتواند یاد بگیرد که چگونه این کار را بکند.
ترفندهای فنی
یکی از کارهایی که ما به عنوان مربیان آواز انجام میدهیم، فریب دادن خواننده است! چه نوع فریبی؟ برخی صداها برای خوانندهها از بقیه آسانتر هستند. ما از این اطلاعات استفاده کرده و تمرینات صوتیای را پیدا میکنیم که در قرار دادن صدای شما روی ریل درست به طور موثر کمک کنند. همچنین با قرار دادن ناگهانی صدای شما در محدودههای صوتی مختلف یا دامنههای بالاتر به طور «تصادفی»، تنش شما را دور میزنیم. البته این یک تصادف نیست. این پیدا کردن در پشتی برای وادار کردن خواننده به رها کردن است. اغلب اوقات با استفاده از صداهایی که انتظارشان را ندارند یا یک گرم کردن، صدایشان را برای موفقیت آماده میکنند.
گرم کردن چگونه میتواند صدای من را آزاد کند؟
گرم کردن باعث میشود جریان خون به تارهای صوتی برسد. خواندن در حالت سرد بسیار سختتر است! در واقع میتواند باعث استفاده از تکنیک صوتی ضعیف به عنوان جبران شود. صدای شما به آنچه بیشتر استفاده میکنید کشیده میشود. گرم کردن شما شروع به آمادهسازی/کشیدن صدایتان به هر چیزی که روی آن کار میکنید یا میخوانید، میکند. همچنین میتواند به بهبود برخی از آن شکستهای صوتی نیز کمک کند.
آیا مشکل از پشتیبانی تنفسی من است؟
بله. اغلب اوقات مشکل خواندن به روشی حل میشود که میتواند باعث افزایش تنش شود. ما همواره از تمرینات تنفس استفاده میکنیم اما نباید هیچگاه به صدایی اجباری منجر شوند. تارهای صوتی شما به تعادلی از لبه و تنفس نیاز دارند (لبه تنها اتصال تارهاست). وقتی بیش از حد از تنفس استفاده میکنید، تارهای صوتی از هم جدا شده و وقتی لبه بیش از حد دارید، تارهای صوتی صدای فشردهای ایجاد میکنند. پشتیبانی تنفسی موضوعی متداول بین خوانندگان و مربیان صدا است و جایگاه خاص خود را دارد، اما باید متعادل باشد.
شکست صدا همیشه بد نیست
سطحی از شکست، وقتی که صدایتان را برای انجام دادن کارهای جدید آموزش میدهید، انتظار میرود. اگر در حال کشف نتهای جدید در صدای سر خود هستید یا در حال تقویت قدرت در صدای سینهای خود هستید، کاملاً طبیعی است که شکست صدایی رخ دهد. اجازه ندهید این موضوع شما را نگران کند. باید با گذشت زمان و قویتر شدن صدایتان، این موضوع برطرف شود. با وجود همه اینها، نگذارید شکست صدایتان شما را بترساند! همه اینها بخشی از فرآیند است. اگر به دلیل فشار، صدایی ناخوشایند ایجاد شود، نیاز به تنظیم دارد. اما، اگر تنها جدید و آسیبپذیر است، پس شما فقط در حال طی کردن روند معمول هستید.
